Trong hoàn cảnh một cuốn sách đặt mua 40 ngày vẫn chưa đến được tay, mình thấy biết ơn vì đã có Kindle ở bên. Nó chính là 3 triệu đầu tư xứng đáng nhất trong 4 năm qua của mình. Nếu bạn đang phân vân không biết có nên mua máy đọc sách trong khi còn tồn kho một mớ sách chưa đọc, bài viết này sẽ củng cố quyết định của bạn.
Những định kiến dành cho Kindle
Mỗi lần mình đọc Kindle trước mặt người khác, mình thường nhận được những bình luận như này:
- Kindle đọc không thích bằng sách giấy
- Tớ thích ngửi mùi sách giấy
- Đọc sách giấy tớ tập trung hơn
- Tớ thích cảm giác lật trang của giấy
- Kindle không có chèn bookmark được
- Tớ không muốn kindle thay thế sách giấy
Mình chán nghe những bình luận ấy đến mức, mình chỉ đọc Kindle ở nhà chứ không mang ra đường cho khỏi bị bình phẩm.
Sách được đại diện hoá cho tri thức. Phông nền của các youtuber thường là tủ sách. Bí quyết không thể thiếu của người thành công là đọc nhiều sách. Trong tiểu thuyết “451 độ F” của Ray Bradbury, sách được miêu tả như hàng cấm vừa là kho báu trong thời đại bị chi phối bởi công nghệ. Tất cả những hình ảnh về sách và tri thức đều là sách giấy. Điều này khiến người ta nhầm lẫn giữa sách và việc đọc sách. Trong khi đây là hai chuyện hoàn toàn khác nhau.
Mua sách không có nghĩa là đọc sách. Đọc sách không có nghĩa là sẽ thông minh lên (những người đọc một ít sách thường kiêu ngạo và phát xét nhiều hơn cả những người không đọc gì). Đọc nhiều sách cũng không đảm bảo sẽ thành công hay giàu có. Việc tích trữ sách đối với mình cũng không khác gì tích trữ quần áo và những thứ vô ích khác. Mua sách mà không đọc thì chỉ có lợi cho ngành xuất bản và mối mọt chứ không tạo nên giá trị gì bản thân. Đấy là mình chưa nói đến sách rác nhiều vô kể mà cũng được gọi chung là sách. Mấy cuốn in bìa đẹp đẽ lung linh mà nội dung nát bét còn khiến mình đau tiền hơn cả rớt tiền (mình đang nghĩ đến cuốn Eleanor Oliphant hoàn toàn ổn).
Cốt lõi của việc đọc sách là học hỏi tri thức. Sách là phương tiện lưu trữ tri thức, giấy là chất liệu của phương tiện. Trước khi có sách giấy in vào thế kỷ 15, người ta đã có “sách” trên cuộn tre nứa hay da cừu. Không rõ những người ở thế kỷ trước có kêu ca gì về việc chuyển từ sách da cừu sang sách giấy không mà sao người thời nay dè bỉu ebook quá vậy. Sự chuyển giao chất liệu và phương tiện là không thể tránh khỏi trong quá trình phát triển xã hội. Cái gì hợp lý thì cái đó tồn tại, và ngược lại. Điều quan trọng là đừng để lạc mất cốt lõi của việc đọc.
Cá nhân mình không muốn ebook thay thế cho sách giấy, cả hai nên cùng tồn tại thì tốt hơn. Ebook đầu tiên được tạo ra vào năm 1971 trong dự án Project Gutenberg của Micheal S. Hart, nghĩa là còn quá non nớt so với sách giấy. Theo thống kê trên Medium, phần trăm người đọc ebook là 11.8% đến năm 2022. Thế nên, mấy bạn yêu-sách không cần lo khi ai khác đọc kindle, còn lâu lắm ebook mới phổ biến và thay thế được sách giấy.
Lý do nên mua Kindle
Nếu bạn đã tách được được giữa sách và đọc sách, thì có thể mua và đọc Kindle mà không thấy áy náy với sách giấy rồi. Đây là những lý do khiến mình rất thích Kindle.
Kindle là một thư viện di động
Tàng trữ sách thì hay đấy, cho đến khi mình phải chuyển nhà. Mình không chỉ chuyển một lần, cũng không chỉ chuyển từ đường này sang đường khác, mà chuyển từ thành phố này sang thành phố khác. Mỗi lần chuyển nhà, nhất nhà ở tầng cao, mình đến khổ với những thùng sách. Sách nặng đến mức mấy vận chuyển bảo: “Gãy lưng tụi anh rồi em ơi! Đọc vừa thôi!”. Thấy áy náy ghê gớm, vì có đọc được hết chừng đó sách đâu. Cứ mua rồi để đó thôi. Thế nên từ sau lần chuyển nhà thứ 4 mình đã mua Kindle.
Kể từ đó, thay vì mua sách tích trữ, mình tải sách tích trữ. Vẫn thấy tội lỗi, nhưng không tốn tiền mua kệ sách nữa…
Kindle thông minh và ngu dốt đúng lúc
Nếu điện thoại thông minh mọi nơi, khiến người dùng cảm thấy bị phụ thuộc vào công nghệ, thì Kindle lại khôn và dốt đúng nơi đúng lúc. Khi ở ngoài sáng, Kindle hiển thị như một cuốn sách vậy, khi đọc trong tối nó lại là cuốn sách phát sáng, mà không chứa ánh sách xanh như điện thoại. Cảm ứng của Kindle không nhạy như điện thoại, thỉnh thoảng hơi lag, nhưng như thế lại hay, chứ mình hay rờ rẫm sách khi đọc, nếu nó quá nhạy thì màn hình sẽ chuyển trang liên tục.
Kindle có đầy đủ các chức năng: highlight, note, share note qua email hoặc đăng trên googreads (cái này thì lâu nay mình không dùng được nữa). Kindle liên kết được với tài khoản Goodreads, nên bạn có thể xem những sách cần đọc và sách recommendation trên màn hình. Khi đọc một cuốn sách mới, Kindle sẽ cho phép bạn tự động cập nhật trạng thái “reading” trên ebook. Khi cần xem lại sách, chỉ cần vào lại phần tổng hợp highlight là có thể nhớ lại nội dung sách rồi.
Ngoài từ điển ra, Kindle còn có word wise hiển thị nghĩa ngắn gọn sẵn giúp bạn đỡ tra từ. Kindle có chức năng tìm kiếm như điện thoại, nhưng bạn đừng dùng làm gì cho bực người. Nó ngu lắm, chạy chậm nữa. Như vậy để bạn khỏi phân tâm khi đọc.
Kindle là cánh cổng mở ra công bằng giáo dục
Đúng hơn Kindle là phương tiện, còn ebook mới chính là cánh cổng mở ra cơ hội công bằng tiếp cận giáo dục.
Chúng ta là người Việt Nam, để tiếp cận được với tri thức nhân loại thì phải trải qua bao nhiêu năm học Tiếng Anh (trong trường hợp của mình là 16 năm và tiếp tục). Biết tiếng Anh rồi chưa chắc đã có sách Tiếng Anh mà đọc. Hồi sinh viên, mình có làm dự án Seeds of Dreams, tụi mình mang sách Tiếng Anh thiếu nhi từ Mỹ về Đà Nẵng và tạo một thư viện nhỏ để các em bé địa phương có cơ hội đến đọc. Những cuốn sách tranh bằng Tiếng Anh cực kì đẹp và hay, đến mình còn thấy may mắn vì được đọc, huống gì những đứa trẻ. Có điều những đứa đến thư viện thường là những em có điều kiện (thì mới học được Tiếng Anh từ nhỏ), còn những em có hoàn cảnh khó khăn hơn thì không tiếp cận được. Đó cũng là lúc mình nhận ra sự bất công trong giáo dục. Khi có Kindle, mình mới có thể đọc được những cuốn sách ebook Tiếng Anh mà không thể mua sách giấy.
Ngày xưa toàn mua sách bằng tiền ba mẹ và tiền lì xì nên không thấy sách đắt, một năm mua mấy chục cuốn vẫn thấy bình thường. Sau này đi làm, mua sách mà thấy mình nghèo đi, mà lại không đọc được mấy. Từ khi mua Kindle, một năm mình chỉ mua vài cuốn sách giấy mình thích và để ủng hộ tác giả, còn lại đều đọc qua Kindle. Vậy nên mình mới bảo Kindle là khoản đầu tư đáng giá nhất của mình trong 4 năm qua.
Nhưng thật ra mình vẫn có chút tự hào ngấm ngầm, nhờ ngày xưa chăm mua sách nên mới có được những cuốn sách không còn xuất bản nữa. Nếu được, mình vẫn muốn sưu tầm những cuốn sách giấy hiếm.
Kindle giúp mình sinh hoạt lành mạnh hơn
Trước khi có Kindle thì mình đọc sách giấy cả ngày lẫn đêm, không có gì phải phàn nàn cả. Nhưng đó là lúc còn nhỏ không có điện thoại và máy tính. Bắt đầu có điện thoại và máy tính, mình toàn mang điện thoại lên giường hoặc làm trên laptop đến lúc ngủ. Suốt mấy năm trời mình cứ nghĩ mình mang quá nhiều suy tư trầm mặc chất chứa nhiều tâm sự nên mất ngủ. Nhưng không, mình chỉ đơn giản là bị ánh sáng xanh làm cho khó ngủ mà thôi. Sau này có Kindle mình tập một thói quen mang lên giường Kindle để đọc trong bóng tối trước khi ngủ. Từ đó mình thành người vô ưu, cứ thế đọc rồi ngủ thôi. Bạn có thể thử cách này xem chất lượng ngủ có tăng lên không nhé.
Mình hay mang Kindle theo người nên cứ lúc nào phải chờ đợi hay có thời gian chết là mang ra đọc, cũng ko hiệu suất hơn là bao, nhưng cảm thấy đỡ khó chịu vì không làm gì.
Mình cảm thấy từ khi đọc Kindle mình đọc được nhiều sách hơn. Nhưng lại không chắc chắn Kindle giúp đọc nhiều hơn. Có lẽ người chuyển sang đọc Kindle vốn đã đọc nhiều rồi, còn những người đọc ít thì đọc gì cũng ít thôi…
Bài khá dài rồi nên mình tạm ngừng ở đây, bài sau mình sẽ viết về một số tips khi sử dụng Kindle để phát huy hết 3 triệu của nó.
Mình chỉ muốn nhắc lại rằng, bạn đọc trên cái gì cũng được, miễn là đọc. Đọc sách giấy không khiến bạn trở thành một trí thức style dark acdemia old-school vì sách không phải là quần áo, đọc Kindle không khiến bạn là kẻ cuồng công nghệ. Mình đọc cả hai và thấy bản thân chả ra đâu vào đâu cả..
