Mình sẽ không (thể) làm người viết sách self-help được. Lương tâm mình sẽ bắt mình sửa tiêu đề thành: review 5 cuốn sách hướng dẫn việc viết, chứ không cuốn sách nào giúp bạn trở thành người viết được. Vẫn có nhiều người viết mà không đọc tí gì mà. Bài viết này mình sẽ giới thiệu và nhận xét 5 cuốn sách mình đã đọc, các bạn có thể tham khảo để chọn ra cuốn sách phù hợp cho mình.
Thứ tự sách sẽ xuất hiện theo cấp độ hay tăng dần, tương đương với cấp độ người viết từ beginner đến chuyên nghiệp.
1. Being a Writer
- Tựa Việt: Để trở thành người viết
- Số trang: 240 (ngắn, điểm cộng)
- Xuất bản: 2017 (bản gốc), 2020 (bản Việt) (vẫn còn khá mới, chưa bị lỗi thời)
- Link mua ở Fahasa
- Link mua ở Shopee
Nếu dopemine của doanh nhân chưa giàu là những cuốn self-help, thì cuốn này chính là mood booster của người viết. Cuốn sách là sự tổng hợp các trích dẫn, lời khuyên, văng tục, cảm thán của kính thưa các tác giả danh tiếng, được sắp xếp theo trình tự What – How – Why – How – End.
Chính xác thì cuốn sách này không giúp bạn trả lời được câu hỏi “Làm thế nào để viết” một cách bài bản (cũng như không có cuốn self-help nào chỉ tay cho bạn làm giàu thế nào). Nhưng nó sẽ cho bạn động lực bắt đầu làm một người viết chuyên nghiệp. Mình nhắc lại, chuyên nghiệp. Nếu bạn chỉ viết cho vui, bạn sẽ không đồng cảm được với những câu từ chân thành của các tác giả trong sách đâu.
Một điểm cộng lớn của cuốn sách là minh hoạ rất xinh. Bạn có thể mua sách giấy để thỉnh thoảng bí ý tưởng hoặc gặp writer’s block thì lôi ra nhâm nhi.
Rating: 3.88/5 (Goodreads) – 3/5 (personal)
2. Turn Your Computer Into a Money Machine
- Tựa Việt: N/A
- Số trang: 81 (rất ngắn, điểm trừ?)
- Xuất bản: 2015 (khá lâu rồi)
Nếu bạn là beginner writer, mong muốn trở thành người viết giỏi dù chưa biết bắt đầu từ đâu, và vẫn muốn tìm cách kiếm tiền bằng việc viết. Thì đây, cuốn sách này không dành cho bạn. Cuốn sách này phù hợp với người già và trẻ nhỏ không có cơ hội tiếp cận với internet hoặc chưa biết đọc thuần thục, với mục đích hướng dẫn họ viết các bài post thông tin nhan nhản trên các websites ấy.
Cuốn sách sẽ giúp bạn làm quen với cách gõ bàn phím mà không nhìn màn hình, biết về SEO, cách rút ngắn thời gian đọc bài khác rồi xào nấu thành bài của mình. Ngay cả SEO cũng được áp dụng trong các tiêu đề từng chương, ví dụ: 6 lý do bạn sẽ yêu thích viết lách, 8 bí mật tạo nên một bài viết blog hOàN HẢo. Dù thật ra, cũng chẳng bí mật gì ghê gớm lắm.
Điểm cộng của cuốn sách là…là… gì nhỉ…bìa có hình dollar như một clickbait?
Đừng tin những cuốn sách có bìa chèn hình tiền dollar.
Rating: 3.78/5 (Goodreads) – 1/5 (personal) => is it me or the mass goes crazy?
3. Every Body Writes
- Tựa Việt: N/A
- Số trang: 301 (độ dài ổn)
- Xuất bản: 2014 (khá lâu rồi)
Cuốn sách phù hợp với những bạn nghiêm túc muốn tìm hiểu về viết lách trong lĩnh vực cả marketing và publishing. Nội dung bao quát được tất cả các flatform từ blog, twitter, Linkedin, Facebook, Email; từ Hashtags đến headlines, landing pages, Home page, inforgraphics, báo cáo hằng năm,… Tác giả còn chu đáo tới kèm cả phần nguồn hình ảnh nữa. Nói chung, như là cầm tay chỉ việc vậy. Một điểm cộng nữa, văn phong dễ đọc.
Điểm trừ của cuốn sách này là có những tips bị lặp lại đối với những người viết có tương đối kinh nghiệm. Cũng không thể trách tác giả, không bỏ vào thì bị thiếu sót, mà bỏ vào thì thì người đọc hỏi cắc cớ: tưởng tôi không biết đọc chữ à?
Tóm lại, vẫn nên đọc.
Rating: 4.01/5 (Goodreads) – 3.5/5 (personal)
4. On Writing
- Tựa Việt: N/A
- Số trang: 320 (độ dài ổn, cứ tầm 300 trang là ổn)
- Xuất bản: 2001 (super old!)
Review chi tiết cuốn On writing mình đã viết rồi nên mình sẽ nhận xét ngắn gọn. Bạn có thể vào link này để xem chi tiết.
Cuốn sách cực kỳ phù hợp với những bạn muốn theo trường phái viết chuyện hư cấu, trừ chuyện nói dối. Bởi nguyên tắc của viết truyện là nói sự thật. Nói dối rất dễ nhận biết ở đời thực, và cũng dễ đánh hơi được trong sách. Người viết phải phải làm sao để lời nói dối của mình cực kì chi tiết và hợp lý thì người đọc mới tin được cả câu chuyện về người Sao Hoả hay tên sát nhân hàng loạt bị tâm thần phân liệt là sự thật. Muốn viết được chi tiết tỉ mỉ như thế, cần phải đọc nhiều. Đấy là hai điểm cốt yếu nhất của cuốn sách.
Dù viết cách đây đã 10 năm, cuốn sách vẫn giữ nguyên giá trị ở phần định hướng và rèn giũa lương tri cho người muốn thành tác giả tử tế. Mục đích của viết lách không phải, và không bao giờ vì tiền (well, cũng có thể vì danh tiếng…).
Rating: 4.32/5 (Goodreads) – 4/5 (personal)
5. The Business of Being a Writer
- Tựa Việt: N/A
- Số trang: 313
- Xuất bản: 2018 (good)
Đây chính là cuốn sách bạn phải đọc khi muốn tìm hiểu về công việc viết lách chuyên nghiệp. Tiêu đề nghe rất self-help, nhưng nó thực sự help đấy. Để mình nói cho bạn biết nó bổ ích thế nào.
Tác giả trước khi là một người viết đã và đang làm trong ngành publishing 20 năm. Điểm nhìn của cuốn sách không nghiên về người viết, mà nghiên về người kinh doanh viết. Thế nên, tác giả cho bạn những sự thật khốc liệt đằng sau những bài báo, bài viết blog, những cuốn sách, và những tác phẩm không bao giờ được đăng. Không hề có sự lãng mạn hay âu yếm bọc đường nào dành cho bạn.
Sau khi đã phơi bày cho bạn thấy những bỉ cực của ngành công nghiệp publishing, tác giản, một cách chân thành, khẳng định bạn có thể sẽ sống được với nghề viết. Chỉ và chỉ khi thoả hiệp ở một số điểm, chẳng hạn như viết tạp chí để sống mà viết truyện chẳng hạn. Sau đó, cuốn sách sẽ đi sâu vào hướng dẫn cách một người viết xây dựng sự nghiệp của mình như một doanh nhân – thứ mà rõ ràng hầu hết các writer đều từ chối trong mindset.
Cuốn này mình gọi là thuốc đắng dã tật. Sở dĩ mình để cuốn sách hay nhất vì cuốn sách phù hợp cho cả fiction và non-fiction writers, vừa đủ thông tin trong ngành vừa đủ các hướng dẫn viết. Hữu ích.
Rating: 4.47/5 (Goodreads) – 4/5 (Personal)
Final thoughts
Nếu đọc thêm nữa thì danh sách này sẽ tốt hơn, nhưng bạn biết đấy, thời gian là có hạn mà sách vở thì vô tận. Thế nên, trên đây là những thứ tốt nhất mình có thể tóm lược được (đừng có mà bĩu môi hỏi lại: Tốt nhất đây à?). Ngoài ra còn một số sách bạn cũng có thể tìm đọc thêm:
- Ngấu nghiến nghiền ngẫm
- Content hay nói thay nước bọt
- Để ngôn từ trở thành sức mạnh
- Thuật viết lách từ A đến Z
Cá nhân mình tin rằng thầy dạy viết tốt nhất là những cuốn sách hay. Hãy đọc với tâm thế của một người viết, phân tích từng câu chữ, và đặt câu hỏi vì sao tác giả lại viết như vậy. Cuốn sách sẽ trở nên tuyệt vời hơn cả khi bạn đọc như một người đọc.
Chúc ngòi bút (hoặc bàn phím) là công cụ hữu ích để bạn đạt được những gì bạn muốn.
